ร้านป้ายขอนแก่น

  สติ๊กเกอร์ขอนแก่น ฉลากติดสินค้าขอนแก่น เพราะมีแนวความคิดใส่ใจเรื่องของสังคม มองงานออกแบบในอีกมิติที่เอื้อไปถึงการใช้พื้นที่ให้เกิดประโยชน์มากที่สุดไม่ผฝุกติดกับคนใดคนหนึ่ง ทำให้คุณกชกร ผู้หญิงตัวเล็กยิ้มหวานคนนี้ เลือกกเรียนทางด้านภูมิสถาปัตยกรรม ดีกรีปริญญาโทรมหาวิทยาลัยฮาวาร์ดกระทั่งเข้าร่วมทำงานกับองค์กรเพื่อสังคม เมื่อเรียนรู้ถึงจุดนึงเธอจึงอยากนำความรู้ความสามารถมาสานต่อให้เกิดประโยชน์กับบ้านเกิด ดพราะมองเห็นว่าพื้นที่สีเขียวในสังคมเมืองใหญ่อย่างกรุงเทพ ลดน้อยลงอย่างมาก ซึ่งนั้นเป้นการเติบโตแบบผิดๆของผังเมืองที่รองรับประชาชนหลายล้านคน  หลังกลับมาจึงเริ่มงานหลายอย่างทั้งออกแบบและเปลี่ยนแปลงหลายสิ่งบนพื้นฐานความเชื่อที่ว่าพื้นที่สีเขียวนั้นกับคนเมืองมากๆพอกับความเจริญของสิ่งปลูกสร้าง ซึ่งห้วงเวลาปัจจุบันเธอเองลงมือทำงานที่เรียกได้ว่าเป็นต้นแบบของภูมิสถาปัตยกรรมของไทย  ภายใต้โครงการของไทย ภายใต้โครงการ หรือสยามสแควร์วันคอมมูนิตี้มอลล์ที่เต็มไปด้วยความทันสมัยผสานไปกับต้นไม้และพันธุ์พืช นอกจากนั้นยังรับเป็นที่ปรึกษาการปรับภูมิทัศน์ของแหล่งช๊อปปิ้งใจกลางกรกุงเทพอย่างสยามสแควร์ ซึ่งมรพื้นที่กว้างถึง 63ไร่

คุณกชกร กล่าวไว้ว่า การทำงานภูมิสถาปัตยกรรมเป็นงานมราต้องใช้เวลา และเมืองไทยก็เริ่มเล็งเห็นความสำคัญของการผสมผสานนั้นเป็นสิ่งน่ายินดีสำหรับคนเมืองและเพราะเหตุนี้เอง จึงหาโอกาสพงุดคุยกับคุณกชกรถึงงานภูมิสถาปนิกและทิศทางความเป็นไปของเธอกำลังทำ และเมื่อภูมิสถาปนิกคนสวยตอบรับคำเชิญ บทสนทนาจึงเริ่มขึ้นบนร้านกาแฟซึ่งเห็นมองงานภูมิสถาปัตยกรรมของสวนอันสวยเขียวชอุ่ม

ต้องบอกก่อนว่าภูมิสถาปัตยกรรม หรื อ landscape architecture คือ วิชาออกแบบพื้นที่ภายนอก ปกติคนจะรู้แต่ว่าานักภูมิสถาปนิกต้องออกแบบรีสอร์ท สนามกอร์ฟ คือตรงนั้นมันเป็นแค่ด้านเดียว จริงๆภูมิสถาปัตยกรรมมีอีกหลายมิติที่สามารถทำได้ ยกตัวอย่างนะ ถ้ามีสถาปัตยกรรมันนึงคนที่ออกแบบสถาปัตยกรรมเขาก็จะดูในเรื่องของตัวอาคาร แล้วภูมิสถาปนิกอย่างเราจะดูพื้นที่หว่างระหว่างอาคารไม่ว่าพื้นที่นั่นจะเรียกว่า พลาซ่า สวน หรือทางเดิน ไปจนถึงการออกแบบโครงสร้างพื้นฐานของเมือง ฉะนั้นเมื่อมีพื้นที่สาธารณะภูมิสถาปัตยกรรมก็จะเข้าไปมีส่วน

คุณกชกรอธิบายต่อด้วยน้ำเสียงนุ่มนวลถึงเหตุผลว่าทำไมต้องมีสถาปัตยกรรมเข้ามามีส่วนร่วมในสังคมเมืองในทำนองว่า ครั้งสมัยก่อนมนุษย์เราอยู่กับธรรมชาติและเติบโตมาจากชุมนุมการเกษตรกรรม คนที่อยู่ต่างจังหวัดอาจจะไม่มองเห็นความจำเป็นว่าจะต้องมีสวนสาธารณะ เพราะอยู่กับธรรมชาติแบบนั้นอยู่แล้ว แต่สำหรับคนกรุงเทพเองภูมิสถาปัตยกรรมกลับมีความจำเป้นที่สำคัญ เพราะสังคมเมืองมิได้มีธรรมชาติแบบนั้น มีก็แต่ตึกสูงๆฉะนั้นภูมิสถาปนิกเช่นคุณกชกรจึงอยู่ในฐานะผู้หยิงยื่นธรรมชาติให้กับสังคมเมืองออกแบบให้กับธรรมชาติกับสังคมเติบโตไปพร้อมๆกัน

เมื่อเป็นเช่นนั้นงานออกแบบของเธอจึงไม่ได้คำนึงถึงคนใช้เพียงไม่กี่คน หรือบ้านหนึ่งหลังที่อยู่กันเป็นครอบครัว แต่กลับต้องคำนึงถึงพื้นฐานการออกแบบที่เกิดประฌยชน์กับคนจำนวนมาก ตั้งคำถามและหาคำตอบให้กับความสะดวกสบายกับคนจำนวนมากซึ่งต้องรองรับผู้เข้ามาใช้พื้นที่หลากหลายวัยและหยิบยื่นสิ่งที่ดีที่สุดให้ ถ้าคุณกชกรไม่รักและชอบงานแบบนี้จริงๆบนใบหน้าของเธอคงไม่มีความสุขแบบนี้

เรารงุ้สึกว่าสิ่งที่ทำมันได้อะไรกับสังคม วิชาชีพอื่นเขาอาจจะยื่นเป้นตึกเป้นสิ่งของ แต่เราสามารถยื่นพื้นที่ว่างยื่นต้นไม้ให้กับคนในสังคมเมือง เราคิดว่านั้นคือการได้ทำอะไรเพื่อสังคม จริงอยู่เรื่องพื้นที่สาธารณะในเมืองไทยมันเป็นเรื่องที่คนไทยไม่ค่อยคำนึงถึงมากนัก เพิ่งมีมาช่วงหลังที่รู้สึกว่ากรุงเทพอึดอัดเหลือเกิน ไม่ว่าจะไปทางไหนก็รู้สึกอึดอัด ซึ่งเมื่อก่อนเมืองนอกเขาาก็เป็นแบบเราแต่เขาผ่านจุดนั้นมาแล้ว เพราะใช้ภูมิสถาปัตยกรรมเขามาแก้ปัญหา จนกลายเป้นเรื่องผังเมืองที่เป็นระบบซึ่งสามารถวิวัฒนาการไปตามเวลาได้ แต่สำหรับเมืองไทยภูมิสสถาปัตยกรรมมันยังไม่โตพอที่ทุกคนจะคิดว่ามันต้องอยู่ในสำนึก ไม่ใช่รู้วาคนเมืองต้องการพื้นที่สีเขียวแล้วก็เอาต้นไม้ไปปลูกไว้เป็นหย่อมๆแบบทุกวันนี้ เราต้องคำนึงถึงพื้นที่สีเขียวที่สามารถให้ผู้คนหมู่มากมาใช้ประโยชน์จากมันได้ และเราต้องค่อยๆปรับเปลี่ยน

เมื่อพูดถึงแนวโน้มที่ดีของเมืองไทยกับการใช้ภูมิสถาปัตยกรรมเข้ามาจัดการกับพื้นที่ให้ดีขึ้น คุณกชกรยกตัวอย่างโครงการกลางใจกลางเมืองที่เธอทำใหกับสยามที่เธอทำให้กับสยามสแควร์มาอธิบายว่า สยามสแควร์เป็นตัวอย่างชัดเจนของงานภูมิสถาปัตยกรรมเลยนะ ที่นี้ไม่ได้เติบโตมาเพราะจุฬาแพลนให้ที่นี้เป็นศูนย์รวมของคนกรุงเทพ แต่ในระยะเวลา 50ปี มันได้ปรับปรุงเลี่ยนแปลงมาเรื่อยๆจนกกลายมาเป็นศูนย์การค้าแนวราบแห่งแรกที่ประสานไปกับเนื้อเมืองและมีพื้นที่สีเขียวเข้ามาผสมแต่เมื่อถึงเวลาที่เราจะเอาภูมิสถาปัตยกรรมเข้ามาใช้กับสยามอย่างเต็มรูปแบบให้เกิดเป็นตัวอย่างของการทำงานภูมิสถาปัตยกรรม เราก็ต้องโยนคำถามให้คนเมืองเลยว่าเขาอยากให้เป็นแบบไหนแล้วเอาคำตอบมาใช้

แน่นอนเราก็มีภาพอยู่ในหัวอยู่แล้วซึ่งอยากให้สยามเป็น ด้วยที่เราอยากให้คนเดินเยอะไอยากให้มีที่สำหรับคนพิการ มีที่จอดรถน้อยหน่อยได้ไหม คือบางที่รถก็มาจอดแช่อยู่ทั้งวัน แทนที่จะสามารถใช้พื้นที่ตรงนั้นสนับสนุนคนอีกหลายพันคนได้ แล้วเราก็ต้องคำนึงถึงการเติบโตของเมืองข้างๆด้วย  มาคิดกันว่าจะมีต้นไม้มากกว่านี้ไหม มีพื้นที่ว่างแบบไหน คือในอนสคตอีกไม่นานนี้เราอาจเห็นสยามสแควร์มีความเป็นธรรมชาติมากขึ้นมีความเป็นสวนในเมือง เรียกง่ายๆว่างานที่ทำอยู่คือ เรากำลังจัดสวนให้สยามสแควร์ก็ได้มันงายดี เธอหัวเราะให้เห็นความสดใสบนใบหน้า

แม้งานที่ทำอยู่จะใช้เวลาหลายปี ทว่าภาพสยามสแควร์ของคนทำงานคงเต็มเปี่ยมไปด้วบพื้นที่สีเขียวอันน่ารื่นรมย์เด่นสะดุดตาด้วยต้นไม้ที่เมาะสมกับสภาพอากาศ อีกทั้งต้นไม้เดิมที่มีก็ถูกใช้อย่างคุ้มค่าไม่มีการเบียดเบียนตัดหรือโค่นทิ้ง ปล่อยให้ทุกสิ่งเอื้อประโยชน์ซึ่งกันและกันมากที่สุด อย่างเช่นอย่างที่เธอได้กล่าวไว้

คนสมัยนี้มองว่าคนเราได้และเสียอะไรไปมากกว่า จนลืมมองถึงพวกมด แมลง หนู นก และสภาพภูมิอากาศเ  เราต้องคิดว่าเราเป็นส่วนนึงของธรรมชาติอย่าคิดว่ารเป็นหลักใหญ่เราเองในฐานะถูมิสถาปนิกก็มีหน้าที่จัดแจงให้อย่างสมดุล เราต้องจัดการทุกอยาางให้เชื่อมโยงและเอื้อต่อกัน คน สัตว์ ต้นไม้ หรือแม้แต่คนพิการ นั่นเองเป็นเหตุผลสำคัญที่ภูมิสถาปนิกคนสวยตั้งใจหยิบยื่นความสมดุลให้กับสังคมเมือง

คุณนุชศึกษาเรื่องสวนและต้นไม้ด้วยตัวเองจากหนังสือ มือใหม่หัดปลูกกุหลาบ มือใหม่หัดปลูกกล้วยไม้ มือใหม่จัดสวน ตลอดจนหนังสือรวมสวนสวยต่างๆของสำนักพิมพ์บ้านและสวน ทั้งยังคอยสังเกตต้นไม้แต่ละต้นว่าชอบสภาพแสงแบบไหนก็จะโยกย้ายสลับเปลี่ยน หรือในช่วงที่แดดเปลี่ยนทิศก็จะย้ายต้นไม้หลบเข้ามาในระเบียง หรือไม้ดอกไม่ชอบน้ำมาก จึงให้น้ำวันละครั้ง เพราะหากรดมากเกินไปจะแฉะรากเน่าตาย และหมั่นยกต้นไม้บางต้นหลบฝนบ้าง ไม่อย่างนั้นใบจะเหลือง พอไม่มีฝนจึงนำกลับมาไว้ที่เดิม ศึกษาลักษระนิสัยของต้นไม้แต่ละชนิด เช่น บัลลูนฟลาวเวอร์ บลูฮาวาย พลับหมอก แวววิเชียร แพงพวย บานชื่น เป็นไม้ดอกอายุหลายปี เมื่อดอกโรยให้ตัดแต่งจะแตกดอกชุดใหม่ ส่วนไม้ดอกที่อายุสั้นปลูกแบบฉาบฉวย จะซื้อมาแซมพอมีสีสัน ซึ่งราคาไม่แพง เพียงต้นละ 10บาทเท่านั้นเอง เติมดิน 1-2 ครั้งต่อเดือน โดยใช้ดินผสมสำเร็จรูป ใบก้ามปูและกาบมะพร้าวสับคลุกเคล้ากันและพยายามหลีกเลี่ยงสารเคมี โดยจะใช้สารสะเดาหรือน้ำส้มควันไม้ในการไล่แมลงแทน

ของแต่งสวนสไตย์อังกฤษที่นั้นหายากมาก จึงใช้วิธีนำแบบที่ชอบจากหนังสือไปให้ร้านของแต่งสวนหาซื้อมาให้ ถึงจะแพงสักหน่อย แต่ก็ได้ของที่สวยถูกใจ สำหรับการจัดวาง หากต้องการให้ดูเป็นธรรมชาติจะไม่วางให้บาลานซ์ แต่จะใช้วิธีสับหว่างเฉียงกันเพื่อให้ไม่รู้สึกเป็นทางการเกินไป สมัยนี้ผู้คนส่วนใหญ่มักอยู่อาศัยในบ้านจัดสรรที่มีพื้นที่ส่วนเหลือแค่ไม่กี่ตารางเมตร บ้านหลังนี้เป้นอีกตัวอย่างของพื้นที่มีพื้นที่น้อย แต่ต้องการมุมสวนสวยๆไว้ชื่นชม สมาาชิกครอบครัวนี้ประกอบไปด้วย พ่อ แม่ ลูกและคุณย่า เจ้าของบ้านภายชายได้เล่าให้เราฟังว่า ผมอยู่ตึกแถวมาตั้งแต่เกิด ไม่ชอบเลยเพราะมันอึดอัด แต่วันนี้ผมมีบ้านของตัวเองแล้ว จึงอยากใช้พื้นที่ให้คุ้มค่าพยายมหาไอเดียการแต่งสวนจากแหล่งต่างๆ หนังสือบ้าง โรงแรมที่เคยพักบ้าง ผมอยากได้บ้านต้นไม้ ก็เลยนำไม้มาใช้ให้มากที่สุด พวกเฟอร์นิเจอร์ก็ชอบพวกดูเก่า ส่วนเรื่องต้นไม้ ตอนแรกผมไม่มีความรู้เลย เรียกว่าไม่เคยสนใจด้วยซ้ำพอวันหนึ่งมีบ้านของตัวเอง ผมรู้สึกว่าบ้านเราต้องมีสวนนะ จำได้ ต้นแรกที่ซื้อคือไทรเกาหลี อยากกได้อะไรบังตา เพราะบ้านเราเป็นบ้านแฝดมีกำแพงติดกันทำให้ดูอึดอัด จากนั้นก็เริ่มหาข้อมูลต้นอื่นๆจากอินเทอร์เน็ต หนังสือ หรือถามร้านขายต้นไม้ แล้วก็เริมปลูกมาเรื่อยๆ การดูแลส่วนมากจะรดน้ำอย่างเดียว ปุ๋ยก็ไม่ค่อยได้ใช้ เพราะไม่รู้ว่าต้องใช้ปุ๋ยอะไร ถามร้านเขาก็บอกไม่ต้องใส่อะไรมาก รดน้ำเชาเย็นอย่าขาดเป็นพอ ตอนตัดสินใจส่งสวนนี้เข้าประกวดกับ บ้านและสวน วันนั้นเป็นวันสุดท้ายของการรับสมัครพอดี แล้ววันนั้นผมก็ติดธุระด้วย แต่ก็อยากร่วมสนุกจึงรีบถ่ายรูป ล้างรูปรีบส่งไปรษณีย์ พอผลออกมาว่าสวนเราได้เข้ารอบก๋ดีใจ แสดงว่าเราเองก็จัดได้ดีพอควร พอผมได้ลองจัดสวนเองก็รู้สึกว่าเรารักต้นไม้ตอนที่จับต้นไม่มีความสุขมาก ตอนไปซื้อต้นไม้ขับรถไปมองกระจกหลังไปแล้วเห็นต้นไม้เยอะๆมันรู้สึกดี ผมไม่เคยรู้สึกดีแบบนี้มาก่อนเลย

ได้เห็นรอยยิ้มขณะที่พูดถึงสวนจริงๆ รายละเอียดการตกแต่งทุกอย่างในสวนก็เป็นสิ่งที่เขาตั้งใจเลือกหามา สวนแห่งนี้จึงมีเรื่องราวและความทรงจำที่น่าประทับใจ แม้แต่ผู้มาเยือนอย่างเราก็ยังสัมผัสได้  หากเราจะกล่าวถึงสวนแห่งนี้ มันเกิดจากความประทับใจก็คงไม่ผิดนัก เพราะเมื่อคุรนันทา ได้เห็นสวนที่เป็นผลงานขอการออกแบบของคุณจักษ์ ที่จัดให้บ้านญาติของเธอ ก็ได้เกิดความประทับใจ เกิดเป้นความประทับใจปรับปรุงสวนนของตัวเองให้สวยสดใสให้น่าเข้าไปเยี่ยมชม เข้าไปใช้เวลาพักผ่อนกับสีเขียว รวมถึงการแก้ปัญหาที่เกิดขึ้นในสวนไปด้วยในคราวเดียวกัน เรามาฟังกันว่า จุดเริ่มต้นของาวนสวยแห่งนี้มีความเป็นไปเป็นมาอย่างไร

คุยกับเจ้าของบ้าน พื้นที่สวนที่เราเห้นนี้แต่เดิมแล้วมันเคยเป็นสนามหญ้า แล้วมีปํญหาหญ้าตาย จึงจะเปลี่ยนจากหญ้านวลน้อยมาเป็นหญ้ามาเลเซียที่ทนร่มแต่ก็ยังไปไม่รอด เลยอยากจะปรับปรุงสวนใหม่ เพราะเป็นคนที่รักสวนรักต้นไม้มาก แล้วได้มีโอกาสไปเห้นสวนของญาติซึ่งเป็นผลงานการออกแบบของคุณคุณจักษ์ ซึ่งเป็นสวนแบบชนบทอังกฤษ ทำโครงหลังคาเป็นหลังบ้านหลอกๆเหมือนว่ามันเป็นหลังบ้านของงบ้านข้งๆดูน่ารักและรู้สึกว่ามีนน่ารักมากชอบสวนนั้นมากอยากได้มาไว้ที่สวนตัวเองบ้าง แต่พอคิดอีกทีว่าคงไม่ค่อยเข้ากันกันบ้านของเราเท่าไหร่ เพราะเรายังหาพื้นที่ในบ้านที่เหมาะสมไม่ได้ คุณจักษ์จึงแนะนำให้จัดสวนอบบอังกฤษ เพื่อให้เข้ากับ จึงแก้ปัญหาโดยการใช้สวนจัดเสร็จแล้วพอใจมากๆ บริเวณที่รับประทานอาหารภายในบ้าน ซึ่งตามปกติไม่ค่อยได้ใช้งาน เนื่องจากอยู่ติดกับข้างบ้าน ขาดความเป็นส่วนตัว แต่พอสวนเสร็จก็ทำให้ได้มาใช้งานมากขึ้น เพราะมีต้นไม้สูงบังตามุมมองจากข้างบ้าน ให้ความรู้สึกเป็นส่วนตัวมากขึ้น พอมองออกไปก็เจอสวนสวยๆร่มรื่น เป็นสวนที่ใครเห็นก็ชอบ โดยเฉพาะบ้านนกหลายคนที่มาที่บ้านก็ชอบ คุยกับนักออกแบบ หลังจากได้พูดคุยกับเจ้าของบ้านและสรุปว่าจะจัดออกมาในสไตล์อังกฤษ และเพื่อให้ตรงกับความต้องการของเจ้าของบ้านที่อยากจะได้สวนที่ดูแลรักษาง่ายจึงเสนอให้ใช้พื้นหินแทนสนามหญ้า แต่ถ้าใช้พื้นหินธรรมชาติจะค่อนข้างทำได้ลำบาก เนื่องจากสวนมีทางเดินที่ปููด้วยกระเบื้องอยู่แล้วรถจะไม่สามารถขนหินเข้ามาได้ทั้งยังมีเรื่องการรับน้ำหนักด้วย จึงแก้ปัญหาด้วยการใช้หินเทียม การเลือกใช้พื้นหินเป็นบริเวญกว้างไม่ได้เป็นปัญหาเรื่องแสงสะท้อนที่เกิดจากแสงอาทิตย์หรือสะสมความร้อนในสวนมากนัก เนื่องจากสวนมีต้นไม้ใหญ่คอยให้ร่มเงา สวนเดิมมีพื้นที่โล่งเรียบเสมอจึงถมเพิ่มเพื่อสร้างระดับให้ดูเป็นธรรมชาติ พร้อมทำขอบแปลงเหมือนกระบะปลูกต้นไม้รอบสวน ส่วนการเลือกสีพรรณไม้เริ่มจากการสร้างฉากให้สวน ก่อนทำการปลูกไทรเกาหลีสีเขียวเข้มเป็นกำแพงช่วยบังตาจากบ้านข้างๆ ด้านหน้าแซมด้วยเตยที่มีสีเขียวสด ผิวสัมผัสดูฟูๆ ละเอียดๆ ทำให้เกิดความแตกต่างที่น่าสนใจทั้งในเรื่องสีและรูปทรง ส่วนพื้นที่สวนใช้พื้นสีเทา โดยพื้นที่โดยรวมดูเป็นส่วนตัวและให้ความรู้สึกอบอุ่น จากนั้นก็แซมด้วยสีสันของไม้ดอกเข้าไป เลือกใช้โทนสีเย็นเป็นหลัก เช่น ชมพู ม่วง คราม และสีน้ำเงิน ของดอกไฮเดรนเยีย และบลูฮาวาย ตามสไตล์สวนอังกฤษมีสีสด เช่นแดงของต้นฤาษีผสมและดาดตะกั่ว ซึ่งเป็นไม้เขตร้อนแวมเล็กน้อยช่วยเพิ่มสีสัน เราใช้วิธีปลูกหลายชนิด เลือกใช้สีสัมผัสที่ดูละเอียดหนาแน่น ดูชุมชื้น อย่างเทคนิคในการปลูกแบบสวนชนบทอังกฤษ ก็คือ การปลูการปลูกต้นไม้ลักษณะนี้จะยากต้นไม้หลายชนิดผสมกันในพื้นที่เล็กๆมีรายละเอียดปลีกย่อยน่ารักและน่าสนใจ หรือปลูกต้นไม้แทรกไว้ตามซอกหินเหมือนดอกไม้ริมทางให้ดูเป็นธรรมชาติ  การแลูกต้นไม้แบบนี้จะยาก ดังนั้นการลงต้นไม้จะใช้ความรู้สึกในหารจัดเป็นสำคัย ผมเข้ามาดูด้วยตัวเองทั้งหมด วางแผนไว้คร่าวๆว่าจะปลูกอะไรตรงไหน แล้วค่อยขยับค่อยปรับโดยคำนึงถึงมุมมองของสวนเมื่อจัดเสร็จเป็นสิ่งสำคัญ ต้องคำนึงถึงการใช้งานตรงไหนยังไง ส่วนของตกแต่งสวนก้คัดแต่ที่มีกลิ่นอายแบบอังกฤษ ซึ่งก็ช่วยสร้างบรรยากาศให้สวนได้เป็นอย่างดี สวนแห่งนี้จึงเป็นเหมือนภาพวาดที่ได้รับหารแต่งแต้มด้วยสีสันสดใสจากพรรณไม้นานาชนิด ได้บรรยากาศของสวนอังกฤษจริงๆที่ไม่แปลกที่จะกลายเป็นมุมโปรดที่เจ้าของบ้านได้ใช้งานอย่างมีความสุขส